Inhoudsopgave
De Nobelprijs voor economie ging dit jaar naar Phillipe Aghion en Peter Howitt. Zij ontwikkelden een wiskundig model voor wat creatieve vernietiging wordt genoemd. Hun onderzoek benadrukt dat economische groei niet vanzelfsprekend is, maar actief moet worden bevorderd door een omgeving te creëren die innovatie stimuleert en verouderde structuren durft te doorbreken. Wie niet durft te vernietigen, kan ook niets creëren.
Creatieve vernietiging ontstaat als je ergens een punt achter zet. Een dienst uit de markt haalt, een productontwikkeling stopt, een project vroegtijdig beëindigt of je terugtrekt uit een bepaalde markt. Als ik aan een nieuwe opdracht begin vraag ik altijd waar de organisatie in de afgelopen periode een punt achter gezet heeft. Dan blijkt meestal dat dit niet of nauwelijks gebeurt, terwijl er wel heel veel is toegevoegd. Voor ondernemers is de standaard reactie bij uitdagingen namelijk vaak harder werken, projecten uitbreiden en opties aan producten toe te voegen. Het onderzoek van Gabrielle Adams maakt duidelijk waar deze evolutionaire reflex vandaan komt.
Onderzoek
Adams stelde de deelnemers aan haar onderzoek voor de volgende opdracht: dit bouwwerk van LEGO is een brug met twee pilaren waarvan de ene vier LEGO blokjes heeft, en de andere pilaar drie blokjes. Je hebt een aantal losse LEGO blokjes ter beschikking. Hoe ga jij het bouwwerk horizontaal maken? Zestig procent van de mensen die meededen aan het onderzoek voegden een LEGO blokje toe om de brug gelijk te maken. Wanneer mensen onder mentale druk staan neemt dit aantal verder toe. Tenzij mensen actief bewust worden gemaakt dat iets weghalen voordeliger is, laat het onderzoek zien dat we ons als mens evolutionair zo ontwikkeld hebben dat we bij problemen graag dingen toevoegen in plaats van iets weghalen. Wie toevoegt, wordt beloond. Als je in een prehistorische stam met structureel schaarse voedselvoorraden niets toevoegde, werd je snel verbannen. In onze kennissamenleving zijn het de experts die alsmaar blijven toevoegen, waardoor de complexiteit alleen maar toeneemt. Experts zijn gewoon niet goed in de kunst van het weghalen. Het is niet onwil. Het is een diepgewortelde reflex door perfectiedrang, de vloek van kennis en additief voorkeursgedrag.
Meesterschap
Volgens Leonardo da Vinci bereik je creatieve perfectie wanneer je niets meer kunt weghalen. In plaats van steeds harder en efficiënter te werken is het goed om regelmatig door agenda’s, actielijsten, productportfolio’s of projecten te lopen om te kijken waar je beter mee kunt stoppen. Durf te vernietigen. Dit geeft ruimte, tijd en geld, om de dingen die overblijven beter te doen of in nieuwe producten, concepten en markten te investeren. Ergens een punt achter zetten is soms de hoogste vorm van meesterschap. Alleen de experts die durven te schrappen, zijn ook in staat om iets nieuws te creëren.
Rob Meesen
Rob Meesen is ondernemer (Meesen Prosultancy en TopChange), columnist en trendwatcher
